آشنایی با سقف یوبوت

اگر به مسائل ساخت و ساز علاقمند هستید در ادامه این مقاله برایتان سقف یوبوت را معرفی خواهیم کرد.

به گزارش گروه ساختمانی آبان، سقف یوبوت به سقفی می گویند که از بلوک های یوبوت ساخته شده باشد (این بلوک ها را در تصاویر می توانید ببینید). خب چرا به همان شیوه های همیشگی سقف ها را نسازیم؟ چه شیوه های دیگری برای ساخت سقف خانه وجود دارد؟ شیوه اجرا کردن سقف یوبوت چگونه است و این طرح چه مزایا و معایبی دارد؟

زیر چه سقفی هستیم؟

وقتی می خواهند برای یک ساختمان سقف بسازند گزینه های متعددی پیش روی پیمان کار و مهندس طراح ساختمان وجود دارد که با توجه به کاربرد ساختمان و بودجه یکی از آن ها را انتخاب می کند. رایج ترین نوع سقف که احتمالا آن را در بسیاری از خانه های نیمه کاره دیده اید سقف تیرچه بلوک است. اجزای تشکیل دهنده این سقف تیرچه، بلوک پرکننده، بتن، آرماتور حرارتی و آرماتور تقویتی برش (اوتکا) هستند. در این میان دوجزء اول یعنی تیرچه و بلوک پرکننده اجزای منحصر به فرد این نوع سقف محسوب می شوند. پس می توانید تصور کنید که این نوع سقف بسیار سنگین است و اجرای آن می تواند چقدر سخت باشد.

اما سقفی که می خواهیم با آن بیشتر آشنا شویم سقف یوبوت است که از نوع سقف دال - بتنی است. سقف دال - بتنی گونه ای از سقف است که وزن بسیار زیادی دارد، سرعت اجرایش هم کم است و هزینه بیشتری هم دارد بنابراین کمتر استفاده می شود. با این وجود برخی از مهندسین طراح اعتقاد بیشتری به این سقف دارند و در طراحی های خود از این سقف استفاده می کنند. در برخی ساختمان ها که قرار است اماکن مهمی شوند، مثل ساختمان های واقع در نیروگاه ها یا مراکز صنعتی بزرگ از سیستم سقف دال بتنی استفاده می شود. اجزای تشکیل دهنده این سقف آرماتور و بتن است. سقف یوبوت هم یک شیوه برای بهتر اجرا کردن سقف دال ـ. بتنی است به گونه ای که معایب آن کمتر شود.

سقف یوبوت چیست؟

سقف یوبوت یک سیستم سازه ای از نوع دال بتنی دو طرفه مجوف (توخالی) است، در این نوع سازه بین میلگرد های بالا و پایین نوعی بلوک تو خالی از جنس پلی پروپیلن که یوبوت نامیده می شود به جای بتن میان سقف استفاده می شود. یعنی ابتدا این بلوک های خالی را می چینند بعد دورش را بتن ریزی می کنند به گونه ای که بتن سطح این بلوک ها را بپوشاند و به این ترتیب یک سطح صاف ایجاد شود. این مدل بلوک ها توسط مهندسان ایتالیایی در اواخر قرن بیستم میلادی ساخته شد. آن ها مشغول تحقیق روی انواع دال های بتنی بودند و برای بهینه سازی مصرف بتن و میلگرد، مقاومت در برابر زلزله، استفاده جهت دهانه های بلند و همچنین کاهش مصرف آرماتور و بتن بلوک های یوبوت را ساختند.

مزیت های استفاده از سقف یوبوت

همانطور که گفتیم این بلوک ها ابتدا جاگذاری می شوند بعد دور آن ها بتن ریخته می شود. با این کار چند اتفاق مثبت می افتد:

• اولا مصرف بتن بسیار کاهش می یابد و هزینه ها کمتر می شود.
• دوما وزن سقف کمتر می شود. همین وزن کم آزادی عمل بسیاری به پیمان کار می دهد. مثلا می توان ابتکار بیشتری در طراحی، جاگذاری و ابعاد ستون های ساختمان می توان به خرج داد و حتی طرح ستون ها نامنظم را اجرایی کرد. یا اینکه می توان دهانه و کنسول های بزرگ را به راحتی پیاده کرد. اصلا خود سقف یوبوت موجب کاهش ابعاد، تعداد و تنوع ستون ها خواهد شد.
• با استفاده از سقف یوبوت دیگر نیازی به اجرای دال تخت یا تیر ها نخواهید داشت. این دلیل به علاوه دلایل قبلی که ذکر شد باعث می شود این سقف ها هنگام زلزله بسیار ایمن باشند. به طور کل سقف یوبوت با توزیع نیرو ها به صورت متقارن و مساوی در جای جای دال سقف موجب بالا رفتن مقاومت آن هم می شود بنابراین به سادگی فرو نمی ریزد.
• این سقف ها از نظر عایق بندی صوتی و لرزشی از بقیه سقف ها و سازه های مشابه بهتر هستند. حتی در برابر آتش سوزی هم مقاومت خوبی دارند.
• خاطرتان هست گفتیم سرعت اجرای سقف های دال بتنی کم است؟ خب با استفاده از سقف یوبوت این ایراد هم برطرف شده است.
• بلوک های پلاستیکی یوبوت از پلاستیک بازیافتی ساخته می شوند و همین مساله به کاهش هزینه تولید آن ها و استفاده از ضایعات پلاستیکی کمک می کند.
• کشور ما در تولید این بلوک ها خودکفا شده و حتی صادرات آن به کشور های همسایه هم انجام می شود؛ بنابراین استفاده از این بلوک ها استفاده از تولید ملی است.

معایب استفاده از سقف یوبوت

با وجود این همه مزیت یک سری ایراد ها می شود به این یوبوت های دوست داشتنی گرفت:

• هزینه تولید این بلوک ها چندان ارزان تمام نمی شود و استفاده از آن ها در ابعاد کوچک شاید خیلی به صرفه نباشد. (البته اگر بخواهید یک سقف خیلی بزرگ را بسازید هزینه کمتری به شما تحمیل می شود، چون دیگر بتن و میل گرد کمتری باید استفاده کنید.)

• اگر وقتی بتن را اطراف بلوک ها می ریزند بعضی جا ها بتن به زیر قالب ها نرسد چه می شود؟ آن قسمت پوک و خالی می ماند. مثل این می ماند که سطح زیر دال کرمو شده باشد. همین قضیه استحکام سقف را بسیار کم می کند.
• خود بلوک ها نگهداری شان سخت است. چون به تنهایی استحکام زیادی ندارند و به سادگی تغییر شکل می دهند یا می شکنند بنابراین نگه داری از آن ها در کارگاه سخت بوده و ممکن است در اثر کارنابلد بودن کارگر ها هم آسیب ببینند.
• اگر این بلوک ها ترک بردارند یا بشکنند و بتن به داخل شان نفوذ کند وزن سقف زیاد می شود که این اصلا خوب نیست.
• وقتی که بلوک ها ساخته می شوند به سرعت باید استفاده شوند و حداکثر تا 4 ماه قابل نگهداری هستند. بیشتر که بگذرد دیگر شکسته و خرد می شوند.

سقف یوبوت یا تیرچه بلوک؟

صادقانه بخواهیم بگوییم هر دو طرح از نظر سرعت اجرا مشابه هستند و نیاز به 15 روز کار دارند و به یک اندازه آسان هستند. اگرچه با سقف یوبوت دهانه های بلند 20 متری را به راحتی می توان پیاده کرد. ولی با تیرچه بلوک کافی است دهانه بلندتر از 7 متر شده یا سقف بسته به کاربردش متحمل وزن زیادی شود (مثلا ساختمان یک پارکینگ چند طبقه را تصور کنید). آن وقت با تیرچه بلوک ناگزیر به استفاده از تیرچه دوبل هستیم که هزینه ها را افزایش می دهد. ضمنا در سقف یوبوت همانطور که گفته شد نهایتا یک سطح صاف بتنی ایجاد می شود. اما با تیرچه بلوک تیر های آویزان ظاهر نازیبایی به سقف می دهند و باید سقف کاذب ساخته شود که همین مجددا هزینه ها را افزایش می دهد.