اجزا، انواع و استانداردهای سیستم اعلام حریق

سیستم اعلام حریق از جمله موارد امنیتی مورد احتیاج در مجتمع های مسکونی به شمار میرود که البته بایت استاندارهایی را نیز در هنگام ساخت و نصب ان در نظر گرفت.

به گزارش گروه ساختمانی آبان، آتش سوزی از جمله حوادث غیرمترقبه ای است که در صورت بروز در یک ساختمان بزرگ یا مجتمع چندمنظوره، با توجه به تراکم جمعیت ممکن است تلفات جانی و خسارات اقتصادی شدیدی به همراه داشته باشد. از این رو، تجهیز چنین سازه هایی به یک سامانه اعلام حریق اتوماتیک و نیز قابلیت اتصال آن به یک سیستم اطفای حریق اتوماتیک، از مهم ترین الزامات ایمنی به شمار می رود. یک سیستم اعلام حریق در واقع، مجموعه ای از تجهیزات است که برای آشکارسازی علائم حریق و هشداردادن به وسیله تجهیزات شنیداری و دیداری در زمانی که دود، آتش،مونوکسیدکربن یا دیگر علائم حریق به وجود می آید، به کار می رود.

اجزای تشکیل دهنده سیستم های اعلام حریق

1.سامانه مرکزی اعلام حریق

وظیفه پردازش مرکزی و پایش و کنترل سیستم را بر عهده دارد. پروتکل ارتباطی سیستم که میان تمام دستگاه ها برقرار است، بر دو نوع سیستم اعلام حریق آدرس پذیر و سیستم اعلام حریق متعارف تقسیم بندی می گردد. یکی دیگر از وظایف این سیستم ها، انتخاب نوع خروجی (آژیرخطر عمومی، آژیرخطر در جاهای خاص، تماس با مرکز آتش نشانی و سایر خروجی ها) است.

2. تجهیزات تشخیص حریق

دتکتورها یا آشکارسازهای اعلام حریق (بسته به اینکه به کدام مشخصه آتش حساس باشند) در گروه های آشکارسازهای دود، آشکارسازهای حرارت، آشکارسازهای منواکسیدکربن، آشکارسازهای شعله و آشکارسازهای ترکیبی طبقه بندی می شوند.

3.تجهیزات اعلام حریق

مجموعه ای از تجهیزات دیداری و شنیداری است که در زمان احساس خطر، هشدارهای لازم را ارسال می نماید. انواع گوناگون آژیر ساده، آژیر فلاشر، آژیر سخنگو و انواع زنگ ها و بلندگوهای اعلام خطر برای محیط های داخل و بیرون ساختمان، از دسته بندی های این تجهیزات است. بعلاوه در این سامانه ها، معمولاً یک نمایشگر در قسمت های پرتردد یا نگهبانی ها که به صورت 24ساعته حضور دارند، نصب می گردد.

سیستم اطفای حریق

اطفای حریق، مجموعه اقداماتی است که برای مهار آتش و مقابله با آن صورت می گیرد. در سیستم اطفای حریق اتوماتیک، این عملیات به صورت اتوماتیک و بدون حضور عوامل انسانی انجام می گردد. با توجه به حساسیت بالای ساختمان های بزرگ و مجتمع های چندمنظوره و ضرورت اتخاذ تدابیر شدید ایمنی و امنیتی، تجهیز کل مجتمع به سیستم اطفای حریق اتوماتیک یکی از مهم ترین اولویت های ایمنی به شمار می رود.

این سیستم با اتصال به سیستم اتوماتیک اعلام حریق، به سرعت به کار افتاده و با توجه به برنامه ریزی های از پیش صورت گرفته، برترین عملیات را در زمان مقتضی به انجام می رساند. از مهم ترین سیستم های اتوماتیک اطفای حریق می توان به سیستم های آبپاشی اتوماتیک، سیستم اطفای حریق گازی، سیستم اطفای حریق پودری، سیستم اطفای حریق فوم، سیستم اطفای حریق مِه یا پودر آب اشاره نمود.

انواع سیستم اطفاء حریق

1. سیستم آتش نشانی خشک

این سیستم در واقع برای زمانی تعبیه می گردد که به علت گستردگی حریق احتیاج به وارد عمل شدن ماموران آتش نشانی باشد. لوله های این سیستم در حالت معمولی خشک اند و آتش نشان ها با اتصال شلنگ های مربوط به ماشین های آتش نشانی به شیر ورودی اقدام به کنترل حریق می کنند.

2.سیستم آتش نشانی تر

این نوع سیستم اطفاء حریق در واقع برای استفاده به وسیله ساکنین ساختمان تعبیه می گردد و هر شخصی می تواند برای خارج شدن آب از لوله ها اقدام به باز کردن شیر آن بکند.

3.سیستم آتش نشانی ترکیبی

اغلب با توجه کاربری ساختمان ها و مقدار خطر پذیر بودن آن ها، سیستم اطفاء حریق به صورت ترکیبی از سیستم خشک و تر طراحی و اجرا می گردد.

استاندرهای سیستم اطفاء حریق

یکی از مهمترین و سختگیرانه ترین قوانین، ایمن سازی تجهیزات آتش نشانی در هنگام حریق را مطرح میکند و آن قانون استاندارد سیستم اعلام حریق NFPA-72 است که مجموعه استانداردهای ایمنی و آتش نشانی امریکا می باشد.

دستورالعمل های طراحی و اجرای سیستم اعلام حریق مطابق با استاندارد NFPA-72

• بیشترین مساحت هر زون (منطقه) 2000 متر مربع باشد.
• طول هر زون حداکثر 3000 متر باشد.
• هر زون حداکثر می تواند شامل 24-20 المان (شستی، آژیر و...) باشد.
• هر طبقه حداقل دارای یک زون باشد.
• برای هر پله فرار یک زون مجزا در نظر گرفته گردد و شستی در جهت پله فرار هر طبقه قرار گیرد.
• شاسی های اعلام حریق بهتر است در راهرو طبقات و در یک زون مجزا قرار بگیرند.
• در صورتی که ارتفاع سقف و کف کاذب از 80 سانتی متر بیشتر باشد، ملزم به نصب دتکتور هستند.
• اگر فاصله پارتیشن و سقف کمتر از 30 سانتی متر و یا ارتفاع گچبری سقف از 50 سانتی متر بیشتر باشد، به دتکتور مجزا احتیاج است.
• در مکان هایی که دارای ولتاژ القایی هستند مانند اتاق ترانس، می بایست از سیم روکش دار در لوله بصورت یک تکه و مستقل استفاده گردد.
• در انبارها نصب دتکتور لازم است.
• در صورت وجود انباری در واحدهای مسکونی نصب دتکتور حرارتی الزامی است.
• در صورتیکه انبارها در پارکینگ به صورت مجموعه ای باشند، نصب یک دتکتور در جهت ورودی آنها لازم است و اگر انبارها به صورت ردیفی باشند، دتکتورها باید در فاصله 50 سانتی متری از انبارها و حداکثر 8 متر از هم نصب شوند.
• نصب دتکتور دودی در تمامی اتاق خواب ها و در نزدیکی تابلو کنترل برق لازم است.
• در هتل ها و ساختمان های مسکونی استفاده از دتکتور دو کاناله لازم است. اما در مکان های صنعتی باید از دتکتور مجزا استفاده گردد.
• موتورخانه ها و چاهک های آسانسور باید دارای زون جداگانه باشند.
• در ساختمان های دارای رایزر برق و سوله های صنعتی، باید از دتکتور مکنده دودی و یا ردیاب حرارتی کابل استفاده گردد.
• دتکتورهای دودی نباید در مجاورت هوا نصب شوند.
• تابلوی اعلام حریق باید در مکانی نصب گردد که به راحتی قابل روئیت افراد و نیروهای آتش نشانی باشد. مانند ورودی ساختمان، اتاق سرایداری و...
• حداکثر سطح پوشش برای دتکتور دودی 100 متر مربع و حداکثر ارتفاع نصب 12 متر است.
• حداکثر سطح پوشش برای دتکتور حرارتی 60 متر مربع و حداکثر ارتفاع نصب 8 متر است.
• برای دتکتورهای دودی برد دتکتور دایره ای دارای شعاع 6.5 متر و فاصله این دتکتورها با توجه به نوع مکان و آرایش نصب 15-10.6 متر است.
• برای دتکتورهای حرارتی برد دتکتور دایره ای، برای محل های با ریسک بالا و مکان هایی با ریسک کمتر به ترتیب دارای شعاع 5.3 و 6.5 متر و فاصله این دتکتورها با توجه به نوع مکان و آرایش نصب 10.6-7.5 متر است.
• فاصله دتکتورهای دودی و حرارتی از دیوار یا پارتیشن به ترتیب 50cm تا 7m و 50 cm تا 5.5 m است.
• در محیط سوله افراد برای رسیدن به شستی اعلام حریق نباید فاصله بیش از 20 متر را طی کنند.
• در سقف های شیبدار دتکتورها باید در ارتفاع 50 سانتی متر پایین تر از مرتفع ترین نقطه سقف نصب شوند.
• استفاده از سیستم اعلام حریق آدرس پذیر برای سوله های بزرگ صنعتی و ساختمان های مسکونی بزرگ الزامی است.
• در سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر حداکثر تعداد لوپ 4 عدد و طول لوپ 3 کیلومتر و بیشترین تعداد المان 128 می باشد.
• در سیستم آدرس پذیر جهت رفت و برگشت در یک لوله قرار نمی گیرد.
• در هز زون می بایست حداکثر 24 دتکتور قرار گیرد.
• از کابل با سیم مقطع 2-1.5 میلیمتر برای آژیرها و شاسی ها استفاده گردد. کابل ارتباطی سنسورها از نوع JY-ST-Y 0.8 میلیمتر باشد.
• در پاساژها هر واحد دارای یک سیستم اعلام حریق مجزا و کل پاساژ مجهز به سیستم اعلام حریق مرکزی باشد.
• آژیرها در ساختمان های تجاری- مسکونی در فضای بیرونی نصب شوند و احتیاجی به ارتباط خاصی بین سیستم های اعلام حریق در این واحدها نیست.
• در انتها جهت آژیرها مقاومت انتها خط در نظر گرفته گردد.
• در صورت روکار بودن کابل کشی سیستم اعلام حریق به جای داکت پلاستیکی از لوله های فلزی استفاده گردد.
• تابلوی اعلام حریق در حالت معمول در ارتفاع 170 سانتی متر و شستی در ارتفاع 140-120 سانتی متر نصب گردد.
• فاصله شستی ها در راهروهای خلوت و پهن 45-30 متر و در راهروهای شلوغ و باریک 25-15 متر در نظر گرفته گردد.
• شستی ها در مکان هایی نصب گردد که دسترسی افراد به آنها آسان باشد. مانند راهروها، راه پله ها و محل های خروجی و فرار
• در پلانی که سیستم اعلام حریق مرکزی رسم می گردد تعداد کل زون ها و محل کاربری هر زون درج می گردد.
• ساختمان مسکونی باید حداقل دارای 2 آژیر باشد.
• علاوه بر طبقه همکف و زیرزمین، در هر دو طبقه یک آژیر به قدرت 75 دسی بل و در هر واحد یک بیزر به قدرت 30 دسی بل نصب گردد.