بازسازی کهن ترین پل آب رو ایران به دست جهادگران میراث

براساس سخنان رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردکان، بازسازی کهن ترین پل آب رو ایران به دست جهادگران میراث آغاز شد.

به گزارش گروه ساختمانی آبان، قدیمی ترین پل آب رو ایران که شاید بتوان عنوان قدیمی ترین پل آب رو دنیا را نیز به آن داد، در روستای خرانق اردکان در فاصله 60 کیلومتری از مرکز استان یزد واقع شده است که قدمت آن به دوران ساسانیان بازمی گردد، به عبارتی چیزی در حدود 1700 سال پیش.

محسن میرجانی، سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردکان گفت: یکی از جاذبه های گردشگری روستای تاریخی خرانق، پل آب رویی دو منظوره است، بگونه ای که در فصول بارش محل گذر آب و در تمام فصول، گذرگاه عابران بوده و از قدیمی ترین سازه های انتقال آب استان یزد است.

وی با اشاره به اینکه این بنا از نظر معماری در نوع خود کم نظیر و به سبک ساسانی و رومی بنا نهاده شده، توضیح داد: آنچه که مسلم است این اثر مهم در طول تاریخ بر اثر سیل ها و سایر رفتارهای طبیعی دچار صدمه و لطمه شده و تقریباً نیمی از آن در حال حاضر بازسازی شده آخرین سیلی است که در دوره پهلوی گریبان آن را گرفت.

میرجانی اعلام کرد: مصالح به کار رفته در پل تاریخی خرانق، سنگ و ملات و ساروج بوده و دهانه آن به سبک رومی و با سنگ و گچ تاق زده شده و سطح بالای آن 1.5 متر، طول آن 40 متر و ارتفاع از کف رودخانه 7.5 متر است.

رئیس پایگاه پژوهشی شهرستان اردکان ادامه داد: وجود این همه شواهد تاریخی بسیار روشن از ادوار تاریخی در این روستا نشانگر حضور یک جامعه محلی پویا در این مکان بوده و شیوه اصلی انتقال آب از این مجموعه به صورت شتر گلو بوده که هنوز هم بعضی از شواهد آن برقرار است.

میرجانی اضافه کرد: برخلاف کاربرد رایج مرسوم پل به عنوان یک عنصر ارتباطی این اثر تاریخی منحصربه فرد تنها برای انتقال آب برای کشت خوان های پایین دست ارگ تاریخی خرانق پیش بینی شده است.

این باستان شناس گفت: پل تاریخی خرانق، یک اثر تاریخی بی همتا و بی نظیر بوده و تا به امروز با این کیفیت و این نقشه اجرایی در هیچ نقطه دیگر کشور نمونه آن دیده نشده است، اگرچه شیوه شترگلو یا پمپاژ طبیعی تحت فشار آب یک پدیده مرسوم در انتقال آب بوده ولی، این شیوه در خرانق تقریبا بوم آورد است.

وی با بیان اینکه بعد از انجام موفقیت آمیز فعالیت گروه یاد شده در بازسازی اضطراری کاروانسرای قلعه خرگوشی عقدا، این بار به منظور رعایت عدالت جغرافیایی این کار در بخش دیگری از شهرستان در برنامه نهاده شد، توضیح داد: این پل در سومین اردوی داوطلبان یادشده که تشکل مردمی و متشکل از جامعه میراث دوست شهرستان است، انجام می گردد که هدف آنها معرفی و انجام عملیات اضطراری و نجات بخشی برای جلوگیری از تخریب این سازه است.

وی توضیح داد: علت انتخاب این اثر علاوه بر ارزش های غیرقابل انکار تاریخی شرایط خطیر و تاب های پل بوده که به مرور و به واسطه نشت آب انتقالی برای مزارع و کشت خوان های منطقه ایجاد شده است.

رئیس اداره میراث اردکان با بیان اینکه شرایط خاص این اثر و آسیب پذیری زیادی که بواسطه عوامل طبیعی از جمله سیل و وجود مسیل، در پل ایجاد شد ضرورت اقدام سریع را برای نجات قدیمی ترین پل آب رو ایران ایجاد کرده است.

وی یادآور شد: با حمایت ویژه فرمانداری اردکان، اداره کل میراث فرهنگی استان یزد و بخشداری خرانق سعی کردیم بهترین شرایط بازسازی و حفاظت را برای این اثر تعریف کنیم.

این مسئول فرهنگی شهرستان اظهار کرد: حضور مؤثر جامعه محلی در پروژه خرگوشی یک الگوی بسیار مناسب برای استفاده این جامعه در جریان بازسازی اضطراری آن و همچنین ایجاد پیوند در علقه عمیق تر این جامعه با میراث شاخص فرهنگی خود است.

سرپرست اداره میراث فرهنگی اردکان با بیان اینکه این گروه جهادی تا به امروز از سوی اقشار مختلف شهرستان که دارای مراتب عالی علمی هستند نیز مورد درخواست واقع شد، گفت: بی تردید این شیوه فعالیت داوطلبی یک حرکت نوین و بسیار ارزشمند است که می تواند در این دوره با تنگناهای اقتصادی برای نجات بسیاری از آثار تاریخی و فرهنگی کشور مورد توجه قرار گیرد و در آگاهی بخشی و بالا بردن حساسیت جامعه نسبت به آثار و یادمان های تاریخی اثرگذار باشد.

وی اظهار امیدواری کرد که با تداوم این فعالیت ها بتوانیم بسیاری از آثار ارزشمند منطقه را بازسازی کنیم.

رئیس اداره میراث فرهنگی اردکان تاکید نمود: از نظر تامین اعتبار در اجرای پروژه یاد شده با استفاده از راهکارهای قانونی و اعتبار مناطق محروم بخش خرانق تنها در بخش مصالح و تجهیزات کاری یاری می گردد و گروه یادشده از استادکاران خبره و نیروهای داوطلب کارگری تشکیل شده و هیچ گونه وجهی دریافت نمی نمایند.

میرجانی در خاتمه گفت: بی تردید خرانق، با داشتن مجموعه ای از میراث های طبیعی و فرهنگی در شمار یکی از شاخص ترین مقاصد گردشگری با رویکرد تاریخی و فرهنگی و همچنین شواهد گسترده ای از دانش بومی محلی است که زمینه ثبت میراث دنیای را دارد.