با میلگرد آشنا شوید

میلگرد را حتما دیده اید، میله هایی که به دور آن خطوطی برجسته پیچیده شده است و در بخش ها مختلف مراحل ساخت یکی بنا از آن استفاده میشد اما میلگردها هم بنا به کاربرد آنها انواعی دارند که سعی خواهیم کرد برایتان توضیح دهیم.

به گزارش گروه ساختمانی آبان، میلگرد به فولادی که برای جبران مقاومت کششی پایین بتن در سازه های بتنی به کار می رود، می گویند که به شکل سیم می باشند. مهمترین مشخصه های میلگرد عبارتند از: شکل ظاهری، سطح مقطع، مقاومت حد جاری شدن و گسیختگی، شکل پذیری وجوش پذیری می باشد.

عموما برای تقویت بتن و سازه های سنگی در تحمل نیروهای کششی، از میله های فولادی استفاده می شود. بتن به صورت ذاتی برای تحمل نیروهای فشاری مقاومت نشان می دهد، اما نیروهای کششی می توانند باعث شکستن و نابودی آن بشوند. میلگردها یا آرماتور به عنوان یک عامل تقویت نماینده بتن استفاده می شوند، هرچند انواع مسطحی از میله های تقویتی هم وجود دارند که بیشتر برای تقویت سطوح افقی بتنی از جمله جهت بزرگراه ها و اجزای پل ها به کار برده می شوند.

آجدار کردن میلگرد به منظور چسبندگی بهتر میان بتن و فولاد تقویتی صورت می گیرد. طرح آج روی میلگرد مشخصات مشخصی ندارد، اما فضای میان برآمدگی ها و ارتفاع آج ها باید مطابق استانداردهای مربوط باشد. آج های ساخته شده روی بدنه میلگرد های فولادی اغلب با ایجاد سطح اصطکاک کافی، امکان چسبندگی فولاد و بتن را فراهم می نمایند، اما همچنان این احتمال وجود دارد که با اعمال نیرویی که به اندازه کافی قوی باشد، از جای خود خارج شوند.

میلگرد های با قطر کم، بین 6 تا 10 میلی متر می توانند به صورت شاخه ای یا به صورت قرقره و کلاف تهیه شوند. برای استفاده از میلگردها در کارگاه، باید از یک لوله فولادی از داخل قرقره رد کرد و میلگرد را کشید تا به صورت مستقیم در آید. صاف کردن نهایی میلگرد ها با پتک های چوبی انجام می پذیرد. استفاده از پتک آهنی، باعث پیدایش فرو رفتگی یا دندان موشی روی میلگرد ها و در نتیجه کاهش ظرفیت باربری آن می شود.

میلگرد های با قطرهای بیشتر به صورت شاخه های 12 متری عرضه می شوند. هرچه طول میلگرد هابیشتر باشد، درصد افت و ریز کمتر و در عوض حمل و نقل آن مشکل تر است. گاه برای حمل میلگرد های 12 متری نیز آنها را از وسط خم می نمایند. این امر منجر به ایجاد تنش های پس ماند در قسمت خم شده می شود و ظرفیت باربری میلگرد ها درآن نقطه کاهش می یابد. به همین دلیل باید از انجام این کار اجتناب شود، مگر اینکه قسمت خم شده، بریده شود و از آن استفاده نشود.

فولادی که در ایران فراوری می شود (طبق استاندارد روسی) به سه گروه فولاد تقسیم می شود:

• فولاد A-1 از نوع صاف بوده و مقاومت تسلیم و مقاومت کششی (تنش گسیختگی) آن به ترتیب 2400 و 3600 کیلوگرم بر سانتی مترمربع می باشد.
• فولاد A-2 از نوع آجدار با مقاومت تسلیم 3400 و مقاومت کششی 5000 کیلوگرم بر سانتی مترمربع است.
• فولاد A-3 نیز از نوع آجدار با مقاومت تسلیم 4000 و مقاومت کششی 6000 کیلوگرم بر سانتی متر مربعاست.

از نظر تنوع قطر میلگرد ها نیز استانداردهای فراورینمایندگان متفاوت است. در سیستم روسی که در کارخانجات ذوب آهن اصفهان مورد استفاده است میلگردها تا قطر 40 میلیمتر ساخته می شوند.

انواع کاربرد میلگرد (آرماتور) در بتن

میلگردها به شکل های مختلف در اعضای بتنی مسلح مورد استفاده قرار می گیرند. کاربردهای مختلف آنها را در زیر ذکر مینمایند.

میلگرد راستا

برای افزایش مقاومت کششی بتن گذاشته می شود.

خاموت

برای جلوگیری از بیرون زدگی آرماتورهای طولی در اثر کمانش و تحمل نیروهای برشی و جلوگیری از گسترش ترک درستون ها اجرا می شود.

سنجاقی

برای تقویت مقاومت برشی خاموت هاو اتصال کامل بین میلگرد های طولی و خاموت از سنجاقی استفاده می شود.

خرک

برای قرار دادن دو شبکه متوالی افقی با فاصله مشخص در داخل قالب (در بتن ریزی های کف و فونداسیون) از خرک استفاده می شود. با توجه به اینکه در فونداسیون ها از خاموت استفاده نمی شود، برای بستن آرماتورهای فوقانی از آرماتورهای پایه دار که به خَرَک معروف هستند استفاده می شود.

رکابی

برای در امتداد نگه داشتن میلگردهای طولی و یا عمودی در بتن ریزی های دیوار از رکابی استفاده می شود. اگر دو انتهای خاموت ها باز باشند به آن رکابی گفته می شود.

ادکا

برای تحمل نمودن لنگرهای منفی در تکیه گاه تیر یکسره و همچنین تحمل نیروی برشی از آن استفاده می شود وظیفه میلگرد ادکا در باربری نیروها این است که قسمت زیرین آن وظیفه تحمل کشش ناشی از خمش و قسمت های بالایی آن نیز اکثرا همین وظیفه را بر عهده دارند و قسمت مایل آن وظیفه تحمل کشش ناشی از برش را به عهده دارند.