کاربردهای گچ در صنایع ساختمانی، مزایا، معایب و انواع ان

گچ از پرکاربردترین مصالح در ساخت و ساز ساختمان ها به تعداد میرود و همه با ان اشنا هستیم، اما این ماده ویژگی ها و خواصی دارد که ممکن است انتخاب کاربرد آن در بخشهای مختلف سازه احتیاج به تخصص داشته باشد، در ادامه بیشتر از گچ خواهیم گفت. گچ بر حسب نوع آن کاربردهای زیادی دارد و در صنعت ساختمان کاربرد اصلی آن اندود سطوح داخلی دیوارها و بعلاوه سقف ساختمان و ایجاد سطحی صاف جهت انجام نقاشی و یا سایر نماسازی های داخلی می باشد.

به گزارش گروه ساختمانی آبان، بعلاوه جهت فراوری قطعات پیش ساخته گچ و گچ بری داخلی ساختمان هم کاربرد دارد. بعلاوه در اجرای سقف های طاق ضربی و یا تیغه چینی های داخلی به اسم ملات چسباننده آجرها کاربرد دارد.

مزایا:

1. زودگیر بودن، که با توجه به این خاصیت می توان از گچ در طاق ضربی و ساخت تیغه های نازک که باید قبل از چیدن هر ردیف آجر، ردیف قبلی سخت شده و در جای خود محکم شده باشد، استفاده می شود.
2. ازدیاد حجم به هنگام سخت شدن: این خاصیت گچ باعث پر شدن کلیه خلل و فرج شده و در نتیجه باعث جلوگیری از ترک خوردن لایه گچ و جلوگیری از لانه سازی حشرات در آن می شود.
3. مقاومت در برابر آتش سوزی: گچ سخت شده مانند سنگگچ دارای دو مولکول آب متبلور می باشد که اگر در مقابل حرارت ناشی از آتش سوزی قرار گیرد این تبلور در برابر حرارت دوباره از گچ جدا شده و به صورت یک لایه از آب در مقابل آتش قرار می گیرد و به این ترتیب گچ می تواند 2 تا 3 ساعت در مقابل سرایت آتش به فضاهای دیگر مقاومت نماید.
4. خاصیت آکوستیک بودن: این نوع ملات در مقابل ارتعاشات صوتی رفتار مطلوبی دارد. به صورتی که 60 الی 70 درصد این ارتعاشات را به خود جذب نموده و مانع از انعکاس آن می شود.
5. خاصیت پلاستیک بودن: نتیجه این خاصیت شکل پذیری گچ به شکل ها و نقوش زیبا از طریق هنر گچبری است
6. رنگ سفید این ملات که باعث رنگ پذیری گچ به هر نوع رنگی می شود ضمن اینکه رنگ سفید، رنگی آرامش بخش و زیباست.
7. مقاومت در مقابل نیروهای فشاری و کششی مقاوم بوده که برای استفاده در ساختمان کافی است.
8. قیمت مناسب
9. فراوانی و در دسترس بودن

معایب گچ:

1. مقاوم نبودن در مقابل آب: گچ در مقابل آب و رطوبت بسیار ضعیف است. لایه های سفیدکاری گچ در مقابل رطوبت طبله نموده و به صورت جدا از هم در دیوار ظاهر می شوند و پس از آنکه رطوبت از بین رفت و محل خشک شد گچ طبله شده به حالت اولیه باز نمی شود. به همین دلیل از بکار بردن گچ در مکان هایی که با آب در تماس است مانند سرویس های بهداشتی، حمام و آشپزخانه و بعلاوه در منطقه ها مرطوب باید خودداری شود.
2. ایجاد خوردگی در فلزات: در مقابل فلزاتی مانند آهن، سرب، روی واکنش نشادن داده و فراوری سولفات می نماید و باعث خوردگی و زنگ زدگی فلز می شود.

عوامل موثر بر مقاومت توده گچی:

1. نوع ملات مصرفی: نوع و نحوه پختن آن بر مقاومت ملات موثر است.
2. درصد آب مصرفی: سخت شدن ملات گچ در مکان های نمناک تا چند ماه طول می کشد و در این صورت مدت مقاومت ملات گچ به تدریج افزایش می یابد. هرچه آب ملات گچ بیشتر باشد زمان گیرش آن افزایش یافته و مقاومت آن بسیار کم می شود.
3. گرمای محیط: معمولا لایه های گچی مجاور با لوله های بخاری و شومینه پس از مدتی ترک می خورد. زیرا در اثر گرما به طور مداوم منبسط و منقبض شده و آب خود را به شدت از دست می دهد.

انواع گچ ساختمانی:

برای پخت سنگ معمولاً از سه نوع کوره استفاده می شود:

1. کوره تنوری یا سنتی
2. کوره تاوه ای
3. کوره خفته گردان

برای پخت سنگ گچ معمولاً از سه نوع کوره استفاده می شود:

1. کوره تنوری یا سنتی
2. کوره تاوه ای
3. کوره خفته گردان

گچ از جمله مصالح ساختمانی است که به دلیل خواص خود می تواند از اولین قدم در ایجاد یک بنا که پیاده کردن حدود زمین می باشد تا استفاده به اسم آژند (ماده ای خمیری شکل که میان مصالح بنایی را پر می نماید و نقش پیوند دهنده دارد جهت تیغه چینی و ایجاد طاق ضربی) و یا اندود (ماده ای خمیری شکل که با استفاده از دست یا ماله بر روی سفت کاری بنا کشیده می شود جهت آستر و سفید کاری) و آمود (روکاری یا روسازی بنا از جمله تزئینات گچ بری) به کار رود.

1. گیپسون: که از ترکیب و افزودنی های چسبنده ای نظیر سریشم بدست می آید.
2. عاج: دارای دانه بندی بسیار نرم و میکروهمه است.
3. مرمر: گچ بدون آب مولکولی است که با محلول مخلوط شده و مجددا پخته می شود و در مقابل رطوبت مقاوم است.

دلیل ترک خوردن گچ کاری:

گاهی در ساختمان ها ملاحظه می کنیم که سطوح گچکاری شده پس از خشک و سخت شدن ترک می خورند. این ترک خوردگی می تواند به دلایل زیر باشد:

1. اگر در خصوص ساخت ملات میزان گچی را که در آب می ریزیم از حد معینی کمتر باشد (درصد وزن آب نسبت به گچ زیاد باشد) به طوریکه نتواند پس از انبساط حجم، آب مصرف شده در ملات را پر کند، پس از خشک شدن تقلیل حجم پیدا نموده و ترک می خورد.
2. اگر ضخامت ملاتی که روی دیوار می کشیم از 7 تا 8 سانتیمتر بیشتر باشد و آن را در یک نوبت بکشیم لایه های رویی گچ در اثر مجاورت با هوا به سرعت خشک می شوند در حالی که هنوز لایه های درونی مرطوب هستند و اگر این لایه ها هم بخواهند خشک شوند یعنی آب آنها تبخیر شود ناچاراً باید راهی برای خروج بخار آب لایه های زیرین به وجود آید. بنابراین گچ ترک می خورد.
3. اگر در فصل سرما و در درجات زیر صفر اقدام به گچ کاری کنیم و آب ملات قبل از انبساط و سخت شدن و یخ زده و فعل و انفعالات شیمیایی برای سخت شدن در ملات متوقف شود و پس از اینکه یخ ذوب شد ملات فاسد شده و دیگر به انبساط خود ادامه نمی دهد و در نتیجه در سطوح استفاده شده ترک مشاهده می شود.

شرایط جوی مناسب برای گچ کاری:

از اجرای عملیات گچ کاری در دماهای زیر صفر باید اجتناب کرد زیرا موجب یخ زدن گچ و در نتیجه فاسدشدن آن می شود. البته در صورت لزوم می توان با در نظر گرفتن تمهیداتی نظیر پوشاندن درب ها و پنجره های ساختمان با کاور (در صورتی که درب و پنجره نصب شده باشد) و استفاده از وسایل گرمایی نظیر انواع بخاری در فضاهای داخلی و استفاده از آب گرم جهت ساخت ملات، عملیات گچ کاری را انجام داد.